حسابداری دوبل سیستمی است جهت ثبت تراکنش های مالی بصورتی که هر تراکنش حدالاقل در دو حساب ثبت می شود . در اینجا هیچگونه محدودیتی جهت استفاده از حساب برای درج در سیستم حسابداری وجود ندارد ولی باید یکسری از قوانین رعایت شود که در زیر تضیح داده می شود

حسابداری دوبل چیست

مفهوم حسابداری دوبل

حسابداری دوبل سیستمی است جهت ثبت تراکنش های مالی بصورتی که هر تراکنش حدالاقل در دو حساب ثبت می شود . در اینجا هیچگونه محدودیتی جهت استفاده از حساب برای درج در سیستم حسابداری وجود ندارد ولی باید یکسری از قوانین رعایت شود که در زیر تضیح داده می شود .در سیستم دوبل برای هر حساب دو سطر وجود دارد سطر اول بدهکار در سمت راست و سطر دوم بستانکار در سمت چپ ، همچنین جمع بدهکار و بستانکار باید با هم مساوی باشد تا ثبت شما درست باشد در غیر این صورت اشتباهی صورت گرفته است . وقتی که جمع دو طرف مساوی باشد به اصطلاح گفته می شود ثبت شما تراز می باشد . برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می دهیم .هر معامله ای دو اثر دارد برای مثال شخصی می خواهد یک نوشابه از یکی از مغازه های محله شان بخرد او به معازه رفته و یک بطری نوشابه بر می دارد و پول آن را به مغازه دار داده و بر می گردد .این مثال ساده برای هردوی آنها (خود شخص و فروشنده ) اثراتی دارد . برای ساده تر شدن به آن شخص خریدار و به مغازه دار فروشنده می گوییم .
خریدار یک بطری نوشابه دارد و در مقابل از مقدار وجه نقد موجود در کیف پولش کم شده است بعبارت دیگر تراز مالی خریدار جهت خرید نوشابه کم شده است اما او یک نوشابه دارد .

در طرف مقابل فروشنده قرار دارد که او یک بطری نوشابه موجود در مغازه خود را از دست داده است و در مقابلش به اندازه قیمت آن وجه نقد دریافت نموده است ، بعبارت دیگر تراز مالی فروشنده به اندازه قیمت بطری نوشابه افزایش پیدار کرده است .

این یک مثال ساده در زمینه حسابداری دوبل می باشد . حسابداری در این زمینه سعی دارد که هر دو تراکنش را ثبت نماید و در صورت های مالی آن را گزارش نماید .بدون استفاده از حسابداری دوبل ، اسناد مالی فقط یک بخش از عملیات شرکت را گزارش می نماید . تصور کنید یک شرکت در سال جاری یک خودرو خریداری می نماید اما حسابداری فقط خرید خودرو را ثبت می نماید بدون اینکه در مقابل خرید خودرو وجه نقد و یا بانک خود را کم کند . در این صورت خودرو خریداری گشته است ولی وجه نقد آن هنوز در موسسه باقی مانده است (ثبت غلط) . اشتباهی که در این صورت در موسه پیش می آید این است که تراز های مالی موسسه درچار سردرگمی می گردند و دیگر نمی توان به آنها اعتماد نمود .
بطور سنتی دو اثر حسابداری را بدهکار (بد) و بستانکار(بس) می نامند .مبنای حسابداری بر اساس مفهوم بدهکار قرار دارد که همیشه با مقدار بستانکار برابر می باشد ، این مفهوم حسابداری دوبل یا دوگانه می باشد .

ثبت بدهکار باعث اثرات زیر می شود :

1-    افزایش دارایی ها

2-    افزایش در هزینه ها

3-    کاهش بدهی ها

4-    کاهش حقوق صاحبان سهام

5-    کاهش درآمد

 

ثبت بستانکار باعث اثرات زیر می گردد:

1-    کاهش دارایی ها

2-    کاهش هزینه ها

3-    افزایش بدهی ها

4-    افزایش حقوق صاحبان سهام

5-    افزایش درآمد

حسابداری دوبل طبق فرمول زیر همیشه برابر باقی می ماند (به این فرمول اصلی حسابداری می گویند )

سرمایه = دارایی – بدهی ها

هرگونه افزایش در هزینه ها (بدهکار)  بوسیله کاهش دارایی ها (بستانکار)یا افزایش حقوق صاحبان سهام (بستانکار) خنثی می شود ،و یا بالعکس.